Marina Amaral får gamle fotografi til å sjå nye ut, og det gjer inntrykk på meg. Ho brukar historisk research til å finne fargane som var der då biletet blei tatt. Handverket og fokuset på detaljar er ekstraordinært i seg sjøl. Det er likevel noko meir, noko med bileta som gjer at det ikkje går an å ta auga frå dei.
Dette biletet frå serien “Faces of Aushwitz” for eksempel. Prøv å sjå på det utan å få frysningar. Denne kvinna kunne ha vore ein ung aktivist i 2021. Men ho heitte Sophie Scholl og blei avretta av nazistane i 1943. Marina Amaral veit veldig godt at ho vekkjer historia til live, og ho brukar det til å peike på slaveri, rasisme og undertrykking. Det som skjedde då, det skjer no. Når ein brasiliansk kulturminister siterer Goebbels i 2020, er det umuleg å late som at holocaust er eit tilbakelagt fenomen.
Og så er det mange bilete som berre er direkte fascinerande. Ta dette biletet av krigsfangar frå første verdskrigen, rundt 1918. Ein gjeng med karar frå Vietnam, Tunisia, Senegal, Russland, Sudan, Portugal og England. Kva prata dei om i fangenskap? Sat dei og løyste verdsproblem på kveldane? Korleis ville dei ha sett for seg andre verdskrigen, FN, slutten på kolonitida, vietnamkrigen, Brexit?
Og så dette biletet av Lewis Powell. Han var ikkje ein fotomodell frå 1965. Han var ein av dei som var med på drapet av Abraham Lincoln. Nærare bestemt i 1865.
Å sjå fortida i fargar er ei påminning om kor nær den er.
