I ei verd og ei tid som er mørk på så mange vis, var det ei velsigning å stå på Cosmopolite, to meter unna Lizz Wright og bandet hennar, og høyre den inderlege, djupe stemma hennar, ei stemme som inneheld alle klangane i verda. Ho sang flest songar frå det nyaste albumet sitt «Sparrow», men óg frå hennar rike katalog.
Ho gikk ikkje inn på detaljar om det som foregår i heimlandet hennar. Ho var meir opptatt av å skape ei magisk stund. Ho fortalde ei historie om orkanen ho opplevde som barn, og kva familien hennar gjorde. Det er noko vi alle må vere klar for å gjere i desse tider. Det dei gjorde var å førebu seg, beskytte seg, og etterpå bygde dei opp igjen det som var øydelagt, i fellesskap. Ho seier “it’s going to be all right”. Og når ekstranummeret var hennar heilt eigen versjon av “Amazing Grace” kunne eg begynne å tru på det.
I går var vi på konsert med MARO på Cosmopolite Scene på Torshov. MARO heiter eigentleg Mariana Secca og er frå Portugal. Eg oppdaga henne først på Tiny Desk Concerts der ho var vokalist for Jacob Collier. Sidan det har eg sett henne i ulike samanhenger, både solo og saman med andre. Under pandemien hadde ho ein serie på Youtube der ho lagde split-screen-framføringar saman med andre artistar. Som regel sang ho låtar laga av andre, saman med dei som hadde laga låtane. Eg oppdaga mange artistar på denne måten, og det var mange nydelege øyeblikk. Så kom låta Saudade, saudade, som ho framførte saman med ei gruppe songarar og gitaristar i noko som liknar ei kyrkje i Barcelona. Kort tid etter såg eg at den låta kom til å bli bidraget til Portugal i Eurovision.
MARO er ein sann artist med eit djupt talent, ein djup musikalitet som spenner vidt. Eg var spent på konserten, ikkje fordi eg ikkje visste kva eg kom til å høyre. Eg visste at ho skulle ha med to gitaristar frå Barcelona, og at det kom til å bli lågmælt og akustisk. Det eg var spent på var korleis det ville opplevast å høyre ein heil konsert med henne og med den besetninga. Om det ville bli for mykje av det same. Er ho sjenert og innadvent, som musikken?
Men, skulle det vise seg, MARO er verken sjenert eller innadvendt. Idet ho går på scena viser ho med heile seg at ho er genuint glad for å vere der, ho er genuint takksam og tar inn øyeblikket. Det er ikkje ein slik konsert der artistane går på, så spelar dei i eit kvarter utan å seie noko, og til slutt seier dei nokre innøvde ord. Nei, ho presenterer seg sjølv, og musikarane, med ein gong, og inviterer og inkluderer oss i publikum frå første stund. Ho nyt augneblinken, og ho nyt musikken som blir skapt der og då. Å høyre – oppleve – og sjå – henne live, gjer musikken enda meir organisk. Og å høyre settet, som består både av låtar frå det nyaste albumet – hortela – og eldre låtar, med den besetninga – det viser for meg kor stor låtskrivar ho er. Ho har allereie mange klassikarar, og har berre såvidt starta.
Musikken kan til tider vere innadvent, men ho er utadvent, morsom, engasjert.
Ein annan ting eg likar ved henne er at ho syng fleire låtar på brasiliansk portugisisk. Det er fint med ein portugisar som hyllar og hedrar det brasilianske på den måten ho gjer.
Eg er ferdig med biografien om Martin Luther King, skriven av Jonathan Eig. Eg las den først på papir, som fysisk bok, før eg gjekk over til lydbokversjonen på Audible. Eg likte begge.
Det er ei tjukk bok, ein grundig biografi, og likevel ein page-turner. Det er eit spektakulært liv som blir skildra på ein nøktern måte. Omstenda han befann seg i, og samfunnet han levde i, er i seg sjølv så ekstremt, at teksten ikkje treng å gjere det overtydeleg.
Han var ein motstandsmann.
For eit slit han måtte gå gjennom. Ein prest som måtte bære eit tungt kors. Eit åk. Han var ikkje ein person som likte rampelyset. Han var ein nevrotisk type, og på ingen måte ein perfekt type. Han hadde ikkje søkt på jobben som leiar for folket, han blei utpeikt.
Han hata å bli fengsla stadig vekk, av å vere trua på livet konstant. Men det var ikkje noko alternativ å legge opp.
Og den iskalde brutaliteten han måtte kjempe mot. Den ekte, rå rasismen. Folk som ikkje skjems av at dei er rasistar, om dei så er familiefolk, politisjefar, guvernørar eller FBI-direktørar. Rasismen var ein så sjølvsagt del av samfunnet at det var provoserande å i det heile tatt påpeike det.
Hadde eg greidd å halde motet oppe?
Og han var ingen populist. Han var ikkje motivert av popularitet eller bunden til ein mediestrategi. Han snakka ut mot vietnamkrigen, medan det var politisk ukorrekt, ustrategisk, og – i enkelte sine auge – ikkje relevant for kampen han skulle leie. Men det var ikkje muleg for han å halde kjeft. For det var eit større formål der. Han var ein prest. Han trudde på det han preika om. Han kunne ikkje snakke om ikkje-vald i USA når USA var den mest valdelege aktøren i verda. Så det gjorde han, sjølv om han fekk presidenten på nakken. Og sjølv om han visste at han kom til å døy.
Eg er ikkje i tvil om kva Martin Luther King ville ha sagt i dag, om Gaza, om undertrykkinga av palestinarane. Han ville ikkje hatt noko val.
Eg er ein sporadisk bloggar, men eg likar dette formatet, difor kjem eg til å halde fram med det. Eg likar tanken på at det eg skriv er mitt domene. Eg treng ikkje håpe på at ein eller annan sosial plattform held seg i live for å kunne lese dette om tjue år. (Kjipt for dei som satsa på Myspace i si tid.)
Simon Reynolds i The Guardian tenker på samme måten om blogging. “I’ll never stop blogging: it’s an itch I have to scratch – and I don’t care if it’s an outdated format”.
Eg likar blogosfæren. Den er full av smarte og intelligente folk som skriv og deler interessante ting, heile tida. Her er ei liste med 25 bloggar som kjem med ein garanti for at lesaren blir klokare. Eg treng ikkje nødvendigvis å bli klokare kvar gong eg les noko, men eg ser etter det som er spanande og interessant. Og det finn eg mykje av når eg ser utanfor allfarveien til algoritmene og dei store sosiale media. Det er mange interessante og inspirerande folk der ute, som skriv og publiserer heilt på eiga hand. Det burde fleire gjere.
Det er ein festmånad for ein folkemusikknerd når NRK endeleg gir ut opptaka av serien Halvbror til reven som blei vist på NRK2 frå 1997-1999.
Eg har pliktskyldigst starta med det første programmet og jobbar meg utover i sesongane. Det er ein tidskapsel, fylt med folk eg kjenner og har møtt frå den tida eg sjølv starta med folkemusikk, den hausten eg flytta til Rauland i 2000. Dei som er/var nokon innan folkemusikk dukkar opp, med Leiv Solbergs lune vertskap. Det er portrett og musikk av Ale Möller, Väsen, mange, mange fleire. Unge og gamle, frå ulike sjangrar. Nokre innslag er nydelege, nokre litt rare, og så er det mange skjulte perler innimellom. Gamlelæraren min Ånon dukkar opp med munnharpesamlinga si. Tom Willy Rustad med setesdalsgangar på gitar. Det er gamle opptak med gamle spelemenn som spelar i gamal stil, slik som Erling Kjøk. Han stemmer om fela til “tjorhæl”, ei slags gorrlaus-stemming. Eit prakteksempel på eldre mikrotonalitet. Samme med Hilmar Alexandersen si nydelege visetone.
Tenk om eg hadde sett alt dette då det blei vist på TV den gongen. Eg var ein nysgjerrig gitarist som leita meg fram i CD-hyllene på Deichman. Og så såg eg episoden der Leiv spelar mandola, og eg fann ut at eit slikt instrument, det måtte eg ha. Det er snart 25 år sidan. Eg gler meg til å sjå den episoden. Men først må eg sjå gjennom alle dei andre.
Eg såg ein interessant tekst i Morgenbladet om frustrasjonen ved det allestadsnærverande og unødvendig plagsame programmet Word. Det evinnelege tekstbehandlingsprogrammet som har definert kva det vil seie å jobbe med tekst på ei datamaskin, og som alle refererer til når det handlar om å skrive ord på ein skjerm. (Akkurat som rekning er synonymt med Excel og presentasjonar er blitt synonymt med PowerPoint.)
Og likevel er altså Word rett og slett eit dårleg skriveprogram.
I staden for å gjere jobben sin, nemleg å gjere det enklast muleg å skrive tekst, så kjem Word i vegen, og det på alle moglege måtar. Word masar på deg om å utforme teksten før du har skrive den ferdig. Word tar ikkje hensyn til at det er lurt å skrive teksten først, og så utforme den etterpå.
Morgenbladet skriv også om at den einaste grunnen til at alle brukar Word er nettopp det at alle brukar Word. Ein positiv ting ved at folk ser seg lei på Word er at fleire interessante alternativ dukkar opp. Blant anna Drafts, som eg brukar dagleg, og sjølvsagt Obsidian. Kanskje er noko i ferd med å skje, og vi får ein rein tekstrevolusjon der Word endeleg hamnar på skraphaugen? Eg tvilar litt.
Artikkelen kunne gjerne ha sagt meir om løysinga på problemet. Eg har tidlegare skrive om kvifor eg skriv (nesten) alt i reine tekstfiler. Eg skriv i formatet Markdown, som lar meg skrive rein tekst, utan å tenkje på at skriveprogrammet skal formatere det for meg. Markdown er enkelt å lære seg, og kan brukast overalt. Med Markdown kan eg konsentrere meg om skrivinga og ta utforminga i etterkant. Det er kun tekst, og tekstfiler er enkle å ha med å gjere. Teksten kan kopierest frå eitt program til eitt anna, via mail, til ei tekstmelding, til eit dokument. Det er berre tekst, og forandrar ikkje utforming. Med Markdown-formateringa forblir teksten lesbar og lar seg utforme med overskrifter og underskrifter, kursiv og alt. Med reint fokus på teksten slepp enn fleire nykker frå et eit dataprogram som tar seg til rette og klussar med det du skriv.
Med Markdown og reine tekstfiler er det berre teksten som står i fokus, så kan den få ei fin utforming etterpå. Det er ikkje nødvendig med Word, med andre ord.
Stephen Ango virkar som ein smart type. Han står bak Obsidian, eit svært interessant dataprogram for å sortere tankar og idéar, og for å skape nye. Han skriv om å det å ha ein eigen stil, som handlar om dei tinga ein bevisst og konsekvent vél vekk.
Apropos Obsidian, så er eg i gang med den nye David Sparks sin nye Obsidian Field Guide.
Det ser veldig gøy ut å bli flink til å trikse med fotball. Og med måten ho forklarer det på i denne videoen ser det nesten ut som det kan være mogleg å lære.
Det lovar ikkje godt for framtida at den mørkeblå høgresida vinn fram i skulevalet. Det går kaldt nedover ryggen på meg når Fpu kaprar kvar femte stemme, og når Unge Høgre-leiaren skryt av at dei unge gir blaffen i klimakrisa.
Det gjeld å tenkje på seg sjølv no, tydelegvis.
Effekten av at verda har blitt eit kjipare sted, er altså ikkje å stå meir saman, men å stå lenger frå kvarandre.
Vi går mot ei framtid der dei rikare blir rikare, dei fattige blir fattigare, og vi har eit økosystem som er i ferd med å kollapse. At unge reagerer med likegyldigheit og apati kan kanskje la seg forklare, men likevel er det svært, svært skummelt.
Heldigvis ser ikkje alt mørkeblått ut. Vinden ifra høyre vil snart snu.
Det er sommar, enn så lenge, og nattbordet mitt har tidvis vore stabla fullt av bøker eg held på å lese. Som sagt før så er eg ikkje flau over å låne masse bøker, sjølv om eg ikkje rekk å lese dei ferdig. Så lenge vi har offentlege bibliotek, må dei brukast, tenker no eg.
Med jamne mellomrom trålar eg gjennom diverse lister og anbefalingar for å finne bøker, alltid på jakt etter store leseopplevingar. Her er nokre av bøkene eg har lånt, lest, gitt opp eller digga.
An Immense World av Ed Yong. Eg sto på venteliste, lånte den og likte den. Blei ikkje ferdig, lånte den på nytt, blei ikkje ferdig, sto på venteliste, osv. Vurderer om eg skal sette den på venteliste igjen, men det er ikkje så lett med bøker det tar lang tid å komme gjennom.
The Dawn of Everything, A New History of Humanity av David Graeber og David Wengrow. Her sto eg óg på venteliste, leste ikkje ferdig, leverte den inn igjen, lånte den på nytt. Den er lang, men den er kjempebra. Men det er ikkje ein page-turner akkurat, så det kan hende den er for lang til at eg rekk å komme gjennom.
Tomorrow, and tomorrow, and tomorrow av Gabrielle Zevin. Den skulle visstnok vere kjempebra. Den sto på fleire lister over bøker som skulle vere bra. Og den har eit skikkeleg kult cover. Men innhaldet fenga ikkje nok.
Spare av Prince Harry. Den leste eg. Heile greia. Eg overraska meg sjølv litt der, men det som gjorde at eg lånte boka var eit veldig fascinerande intervju med ghost writeren hans.
Seven Habits of Highly Effective People av Stephen Covey. Dette er ein klassikar som har inspirert mange, virkar det som, så den har eg på lista.
The Wager av David Grann. Dette er årets bok så langt. Og for ei bok! Den fortener eit kapittel for seg, men kort fortalt er det ein slags historisk true crime, om eit engelsk skipsforlis ved kysten av Chile rundt 1740. Ei heilt vanvittig forteljing. Når slike bøker dukkar opp er det verdt leitinga.
Blekket har vel ikkje akkurat spruta i denne bloggen i det siste.
Eg starta å skrive her som eit skriveeksperiment for meg sjølv. Eg ville prøve å rydde meg eit lite hjørne av internett, sette fram ei lita pappkasse og stille meg opp på internettets speaker’s corner. Kanskje kjem det etter kvart nokre tilfeldig forbipasserande.
Eg tenker framleis at det å skrive ein liten blogg er noko alle burde gjere. Eller – kanskje ikkje alle, men mange fleire. Ingen får glede av tankar og idéar som ikkje blir delt med nokon. Og det finst plass til fleire tankar, idéar, erfaringar, innspel og historier. Inkludert mine.
Kanskje er det nokon som finn nokre papirlappar i ein skuff hos meg ein dag, lenge etter at eg er borte.
Kanskje er det nokon som finn dei gamle notatbøkene mine og klarar å tolke noko ut av dei. Men mest sannsynleg vil ingen greie å få tak i alle dei små tekstane og snuttane som eg har lagra på telefonen. Det meste vil forsvinne. Med mindre det er gitt ut. Publisert.
Så når eg skriv her, så gjer eg det mest for min eigen del. For å formulere nokre av dei tinga eg tenker på, med litt enkel finsliping av formuleringar før eg trykker på send-knappen og lar det stå til.
Og så gjer eg det for den eller dei som ein gang kanskje vil lure på kva det var som gikk gjennom hovudet til ein person som meg sånn mot midten av 2020-åra. Kanskje skriv eg mest for meg sjølv? Uansett så ligg det no der ute.
