Det er dei tyngste stega som tar deg lengst.
Dei vil alltid vere lengre enn dei du aldri tar.
Gradvis kjem stien fram.
Eg vurderer å gå fullt inn i Obsidian. Eg har brukt Craft ein del, som eg har skrive om tidlegare, men eg merkar at eg ikkje brukar lenkjefunksjonen i Craft så mykje som eg hadde håpa. Det er vakkert og estetisk i Craft, men etter å ha høyrt på podcastepisoden med Nick Milo i Mac Power Users og sett på videoane til Linking your Thinking, blir eg fascinert av den tekstbaserte enkelheten i Obsidian, og det grunnleggande ved programmet, nemleg å ikkje berre sanke tankar og idéar, men å setje dei saman til nye. Det blir som å ha ei kasse med lego. Det er mykje artigare å bygge noko enn å berre ha klossane liggande der. Etter å ha sett det dynamiske tankekartet som byggjer seg sjølv etter som Obsidian knyttar idéar saman, ser eg at dette er ein heilt unik og nyskapande måte å bygge kunnskap på. Eg har tusenvis av små notat som ligg i ein gigantisk digital haug, enten i Drafts, i Notater eller andre plassar. Dersom eg kan samle saman alle desse små notata og idéane og få dei til å koble seg saman av seg sjølv, så kan det bli ei skikkeleg sinnsforlengar, ein ”Extension of the Mind”, som Annie Murphy Paul skriv om i The Extended Mind, boka eg eg ikkje får ut av sinnet. Det er ikkje nok med éin måte å jobbe på. Jo nærare det digitale kan kome den fysiske verda, jo betre. Difor må vi ha verktøy som appellerer til ulike delar av sinnet.
Eg har nettopp lest The Extended Mind av den anerkjende vitskapsskribenten og forskingsformidlaren Annie Murphy Paul. Eg kom over boka via podcasten Focused, der ho blir intervjua av David Sparks og Mike Schmitz.
Eg trur aldri eg har gula ut og notert så mykje i ei bok nokon gong. Det er sjeldan eg les ei bok og kjenner at så mange ting fell på plass, at ting eg har gått og kjent på lenge blir bekrefta om og om igjen. Denne boka kjem til å vere med i bagasjen min framover.
Boka handlar i bunn og grunn om at tankane ikkje berre skjer i hjernen. Veldig mykje av tankeverksemda vår foregår i eit tett samspel mellom hjernen vår og det som er rundt oss. Kroppen vår, omgjevnadene våre og menneska rundt oss fungerer som utvidingar og forgreiningar av sinnet. Vi tenkjer med kroppen, vi tenkjer med tinga vi har rundt oss, og vi tenkjer gjennom folka omkring oss. Det er ikkje slik at hjernen er som ei datamaskin, som leverer det same svaret kvar gong, uavhengig av stad og situasjon. Hjernen – og sinnet – er svært avhengig av kontekst. Annie Murphy Paul foreslår ein ny metafor for hjernen, som verken er ein datamaskin eller ein muskel. Nemleg at hjernen er ein fugl. Nærare bestemt ei skjor (eller skjære, på bokmål). Den svarte og kvite, og smått irriterande fuglen samlar alle slags ting frå alle moglege kantar, tar det med heim og brukar det som materiale. Eg har tenkt på om ikkje Askeladden óg kan vere ein god metafor. Han samlar tilsynelatande unyttige ting på vegen som viser seg å kome til nytte seinare. (Blant anna ei skjor).
Det er gjennom å bruke tankekraft som går forbi hjernen at vi menneske har overlevd opp gjennom. Det er det vi har utvikla oss til, nemleg å bruke hjernen i symbiose med naturen, med folka rundt oss, og ved å bruke kroppen vår. Hjernen er ikkje laga for å vere åleine.
Hjernen er ikkje ein datamaskin. Den er ikkje ein muskel som kan trenast opp med hjerneøvingar. Hjernen har sine naturlege begrensingar, og det er ikkje slik at vi kan sitje stille og satse på at den jobbar for oss. Difor treng vi å ta i bruk kroppen, omgjevnadene rundt oss, og folka rundt oss, for at tankane skal vere frie. Vi tenkjer alltid med kroppen, vi tenkjer alltid med omgjevnadene, og tenkjer alltid ved hjelp av andre folk. Anten vi er klar over det eller ikkje.
Eg har alltid tenkt best når eg skriv tankane ned på papir, og gjerne når eg teiknar litt. Eg likar å sjå tankane mine foran meg. Når eg skriv, likar eg å flytte teksten frå éin stad til ein annan, ved å visualisere, bruke figurar. lage tankekart, teikne, bruke fleire skjermar, eller skrive teksten ut på papir. Murphy Paul kallar dette cognitive offloading. Vi avlastar hjernen ved å forme tankane våre til noko fysisk vi kan ta på.
Vi er også “loopy creatures” som ho seier. Vi kan bruke mange sløyfer og omvegar, eller loops på vegen til innsikt. Ei slik tankesløyfe kan vere å skrive tanken ned på eit papir, så teikne oppå det, deretter diskutere det med nokon andre, så skrive det ned på nytt, osv. Tanken er ikkje ein lineær prosess der vi trykker på ein knapp og får svaret.
Vi menneske er i bunn og grunn sosiale vesen. Vi er skrudd saman for å følge med på folka rundt oss. Dette gjer vi bevisst eller ubevisst, heile tida. Vi kan ikkje skru av den radaren. Jobben til mange av oss går stort sett ut på å tolke abstrakte symbol og konsept, i form av tekstar og komplekse tankerekkjer. Kontorarbeid, som det óg kan kallast. Dette er ikkje det vi i utgangspunktet er skrudd saman for. Det vi derimot er skrudd saman for, er å forholde oss til og følge med på andre menneske. Det vil seie at vi alltid lyttar til andre stemmer, og alltid observerer andre folk i augekroken.
For at vi skal få til komplekse oppgåver utan å bli konstant distrahert av folk rundt oss, treng vi å skjerme oss. Vi treng veggar. Det er ein av grunnane til at åpne kontorlandskap fungerer mot si hensikt.
Vi beveger hendene når vi pratar. Det er fordi vi tenkjer gjennom å bruke kroppen vår. Hendene uttrykker det vi tenkjer. Før menneska hadde verbalt språk, hadde vi fakter. Før vi er i stand til å uttrykke tankane gjennom munnen har faktene uttrykt dei gjennom kroppen. Difor er det viktig å la faktene sleppe til.
Magekjensle er reelt. Vi får så mykje informasjon og signal frå omverda som hjernen ikkje er i stand til å fange opp, men som kroppen registrerer. Eit fascinerande funn forfattaren fortel om er frå finansbransjen. Dei aksjemeklarane som lukkast best er ikkje dei som har best utdanning i talknusing, men dei som klarar å kjenne etter kva kroppen fortél. Ho kallar dette interoception. Evna til å lytte til signal frå kroppen. Dei aksjemeklarane som kunne kjenne hjarteslaga sine fekk best resultat. Det er kroppen som tenkjer, og som er i forkant av det hjernen greier å fange opp.
Ho skriv også om fidgets. Desse leikene som har vore veldig populært i det siste. Eg har tenkt at det er litt tullete, men forfattaren kallar det embodied self-regulation, noko vi har godt av. Vi brukar såpass mykje energi på å sitje stille, at det er bra for oss å la kroppen vere engasjert i ei rørsle, sidan det stimulerer tenkinga. Dette gjeld ikkje minst ungar, som ikkje lærer best ved å sitje stille ein heil dag.
Ei svært tankevekkjande bok, på mange måtar. Eg er i gang med andre gjennomlesing allereie.
Eg har nettopp sett ferdig ein serie som var mynta akkurat på meg. Den handlar om ein film eg har eit spesielt forhold til.
The Offer er historia om Gudfaren, frå før filmen blei til. Den handlar om alle dei vanvittige krumspringa og hindringane filmskaparane måtte gjennom for å få lage filmen som no, femti år etter, er rekna som kanskje den mest ikoniske gjennom tidene. Den handlar om kor mykje som måtte til for at ideen, visjonen og kunsten skulle vinne fram. På den eine sida har ein dei kreative og visjonære, skaparane, og på den andre sida direktørane, som kun er opptatt av inntjening, berømmelse og profitt. Men det er meir nyansert enn som så. Karakterane er ikkje anten medspelarar eller motspelarar – dei er samspelarar, der alle er heilt avhengige av kvarandre for at filmen skal få eit liv. Alle hadde dei ei rolle å spele. Det som blir gjort heilt tydeleg, er at det er nødvendig å ha ein idé, tru på den, og så kjempe for den med alle middel.
Eg har sett Gudfaren fleire gonger. Eg såg den første gong då eg nettopp hadde flytta til Holmlia i 2006 og brukte Deichmanske bibliotek avdeling Holmlia som mi andre stove. Med tilgang på alt av bøker, musikk og filmar frå alle bibliotek i Oslo, kom eg over ei lekker boks med Gudfaren-trilogien. Eg var ikkje heilt sikker på om eg skulle orke å sjå gjennom heile, men tenkte eg kunne prøve. Det var noko med stilen på omslaget som appellerte til meg. Det slo meg at eg ikkje hadde fått med meg at Gudfaren var Al Pacino si gjennombruddsrolle. Eg hadde heller ikkje fått med meg at oppfølgaren var gjennombrotet til Robert de Niro. Og Marlon Brando hadde eg berre sett som eldre skodespelar i «Don Juan» med Johnny Depp. Her er han Gudfaren sjølv. Det er så mange roller i den filmen som eg berre digga. Eg digga Robert Duvall som consegliere Tom Hagen. (Ein tragedie at han ikkje er med i film 3). Eg digga når faren til Francis Ford Coppola, Carmine Coppola, spelar piano medan mafiagjengen ligg i dekning. (Låta heiter This Loneliness. Eg held på å øve den inn.)
Og – kanskje mest av alt – diggar eg musikken. Det går ikkje an å sjå for seg filmen utan musikken til Nino Rota. Filmmusikken er ein av karakterane i filmen. Det startar med den einsame trompeten i åpningsscena. Musikken er uløyseleg frå filmen. (Merkeleg nok fekk filmmusikken ingen plass i TV-serien.)
Sidan har eg sett Gudfaren på macen på toget, på mobil heime, eg har sett den på eit enormt lerret i Oslo konserthus, med eit symfoniorkester som framførte musikken bilde for bilde. Det var magisk. Eg har sett filmen med kommentarspor frå regissøren, eg har sett alle bakomfilmane, eg har sett klipp frå James Caan sin audition til rolla som Michael Corleone. Eg har lært meg å spele tittelmelodien på mandolin. Og så vidare.
Med andre ord var eg utvilsamt midt i målgruppa for serien The Offer. Likevel trur eg ikkje det er nødvendig å ha sett filmen for å ha glede av serien. Det vil imidlertid vere nødvendig å sjå filmen med ein gang ein er ferdig med serien.
Historien om filmen er verd ein film i seg sjølv. Det handlar om å kjempe for kunsten når det er nødvendig å kjempe for den. Og så er det ikkje minst ei fantastisk historie.
Eg oppdaga først Plínio Fernandes gjennom spelelista “Classical Motivation” på Apple Music. Coveret på albumet viser ein ung gitarist i djup konsentrasjon, i ei burgunderraud piquetskjorte med ein smakfullt matchande bakgrunn.
Namnet avslører at han er brasiliansk. Estetikken får meg til å tenke på gamle jazz og bossa nova-plater frå 50- og 60-talet. Eg får Luís Bonfá i tankane. Eller kanskje Toquinho.
Blant dei første singlane på plata er Assanhado, ein choro av Jacob do Bandolim, den brasilianske mandolinmeisteren som Ånon introduserte meg for i si tid.
«Valseana» er eit aldeles nydeleg stykke av Sérgio Assad, som Badi Assad ga ut på sitt soloalbum i 1993. Eg kjøpte den plata på platebutikken i Skien og sat med CD-spelaren og prøvde å plukka låta tone for tone. No, tretti år seinare, blir eg gjenintrodusert til låta i Plínio Fernandes sin versjon.
Eit anna spor er den nydelege arien frå Bachianas brasileiras No. 5 av Heitor Villa-Lobos, med Sheku Kanneh-Mason på cello. Ein av få cellistar som verkeleg har fått meg til å stoppe opp og lytte. Sheku og Plínio spelar óg i lag på Sheku si eiga soloplate, ein nydeleg versjon av Scarborough Fair.
Desse tankane gjer eg meg når eg les og ser den kortfatta informasjonen som er å finne i Apple Music. Eg blir nysgjerrig på denne Plínio Fernandes. Ikkje ein arketypisk klassisk musikar med kun europeiske anar, men ein ung, kul, arketypisk brasilianar.
På videoane som er lagt ut frå plateselskapet blir han intervjua om bakgrunnen hans og om plata. For ein fyr. Kloke refleksjonar om kultur, bakgrunn, tilhørigheit, representasjon innan klassisk musikk, og kor viktig det er for unge å ha førebilete som liknar dei og som dei kan kjenne seg igjen i. Det finst ikkje altfor mange melaninrike musikarar innanfor klassisk musikk, og dei få førebileta har vore viktige for han. Han fortel om samarbeidet med Sheku Kanneh-Mason og med dei andre, og om den nydelege låta «Beatriz» av Chico Buarque som er med på plata, som eitt av fleire songar frå den brasilianske populærmusikalske kanon.
Dette er heilt klart ein hardtarbeidande ung musikar med eit eksepsjonelt talent, som no tar steget ut på den globale scena, med eit utsøkt album. Ein arvtakar både etter klassiske gitaristar som Sérgio og Odair Assad, og etter bossanovagitaristar som Luis Bonfá og João Gilberto.
Litt er sjukt mykje betre enn ingenting. Eg lar denne bloggposten stå som eit døme på det.
Interessant og nyttig video frå Chris Lawley om å jobbe på Drafts for iPad. Drafts er det programmet eg brukar aller mest uavhengig av skjerm.
Chris Lawley forklarar korleis han har laga eit enkelt oversiktsdokument som han brukar som inngangsport til andre dokument. Det er ein metode eg har benytta meg av ein god stund. På den måten kan eg klikke meg rundt i notata mine superkjapt.
Eg har gått litt meir over til å bruke Craft, for å få ein meir estetisk og visuell struktur, men det er noko med den geniale enkeltheiten som gjer Drafts så bra.
Brasiliansk musikk har vore ein viktig del av livet mitt sidan tenåra. Mitt inntrykk er at dei fleste her til lands ikkje veit så veldig mykje om brasiliansk musikk, sjølv ikkje dei som kan veldig mykje om musikk. Unntaka er folk som enten er frå Brasil sjølve, eller kjenner språket og landet veldig godt.
Dette er jo ikkje rart, i og med at folk ikkje blir eksponert for musikken, ikkje forstår språket og ikkje kjenner alle historiene bak. Difor blei eg glad for å sjå videoen «How Brazil´s Music Hid Protest Inside Harmony» med den svært dyktige amerikanske musikk-youtubaren Chris Cornell. Han har verkeleg brukt tid på å setje seg ordentleg inn i musikken og historia bak, og presenterer det med ein intelligent og smakfull innpakning.
Chico Buarque er ein av mine absolutte favorittar, og låta Construção er ein av mine favorittlåtar. Det enkle, samtidig ekstremt komplekse gitarspelet er genialt. Det er veldig imponerande å få historien til Chico Buarque og denne låta forklart og gått gjennom på denne måten. Det var fleire ting her eg ikkje visste, blant anna at blåserekka imiterer trafikkstøy.
«One of the most impactful pieces of songwriting I’ve ever seen»
Brasils svar på Bob Dylan, John Lennon og Paul McCartney kan gjerne kome meir fram i lyset.
Eg hadde høyrt såpass mykje om denne boka, så eg måtte lese den. Tittelen er interessant. Den viser til kor mange veker vi som menneske kan rekne med å få oppleve i livet, i snitt. Boka handlar mykje om å leve no, om å ikkje strebe etter perfeksjon, men erkjenne at det ikkje er nokon vits å gå rundt og stresse.
Det er ei god bok, og eg likar premisset for boka. Likevel likte eg enda betre måten det blir forklart på her, der dei viser ein plansje over livet i veker, på éi side. Poenget er det same. Livet er kort og dyrebart.