Kategori: kultur

Halvbror til reven I

Det er ein festmånad for ein folkemusikknerd når NRK endeleg gir ut opptaka av serien Halvbror til reven som blei vist på NRK2 frå 1997-1999.

Eg har pliktskyldigst starta med det første programmet og jobbar meg utover i sesongane. Det er ein tidskapsel, fylt med folk eg kjenner og har møtt frå den tida eg sjølv starta med folkemusikk, den hausten eg flytta til Rauland i 2000. Dei som er/var nokon innan folkemusikk dukkar opp, med Leiv Solbergs lune vertskap. Det er portrett og musikk av Ale Möller, Väsen, mange, mange fleire. Unge og gamle, frå ulike sjangrar. Nokre innslag er nydelege, nokre litt rare, og så er det mange skjulte perler innimellom.
Gamlelæraren min Ånon dukkar opp med munnharpesamlinga si. Tom Willy Rustad med setesdalsgangar på gitar. Det er gamle opptak med gamle spelemenn som spelar i gamal stil, slik som Erling Kjøk. Han stemmer om fela til “tjorhæl”, ei slags gorrlaus-stemming. Eit prakteksempel på eldre mikrotonalitet.
Samme med Hilmar Alexandersen si nydelege visetone.

Tenk om eg hadde sett alt dette då det blei vist på TV den gongen. Eg var ein nysgjerrig gitarist som leita meg fram i CD-hyllene på Deichman. Og så såg eg episoden der Leiv spelar mandola, og eg fann ut at eit slikt instrument, det måtte eg ha. Det er snart 25 år sidan. Eg gler meg til å sjå den episoden. Men først må eg sjå gjennom alle dei andre.

The Offer (Serie)

Eg har nettopp sett ferdig ein serie som var mynta akkurat på meg. Den handlar om ein film eg har eit spesielt forhold til.

The Offer er historia om Gudfaren, frå før filmen blei til. Den handlar om alle dei vanvittige krumspringa og hindringane filmskaparane måtte gjennom for å få lage filmen som no, femti år etter, er rekna som kanskje den mest ikoniske gjennom tidene. Den handlar om kor mykje som måtte til for at ideen, visjonen og kunsten skulle vinne fram. På den eine sida har ein dei kreative og visjonære, skaparane, og på den andre sida direktørane, som kun er opptatt av inntjening, berømmelse og profitt. Men det er meir nyansert enn som så. Karakterane er ikkje anten medspelarar eller motspelarar – dei er samspelarar, der alle er heilt avhengige av kvarandre for at filmen skal få eit liv. Alle hadde dei ei rolle å spele. Det som blir gjort heilt tydeleg, er at det er nødvendig å ha ein idé, tru på den, og så kjempe for den med alle middel.

Eg har sett Gudfaren fleire gonger. Eg såg den første gong då eg nettopp hadde flytta til Holmlia i 2006 og brukte Deichmanske bibliotek avdeling Holmlia som mi andre stove. Med tilgang på alt av bøker, musikk og filmar frå alle bibliotek i Oslo, kom eg over ei lekker boks med Gudfaren-trilogien. Eg var ikkje heilt sikker på om eg skulle orke å sjå gjennom heile, men tenkte eg kunne prøve. Det var noko med stilen på omslaget som appellerte til meg. Det slo meg at eg ikkje hadde fått med meg at Gudfaren var Al Pacino si gjennombruddsrolle. Eg hadde heller ikkje fått med meg at oppfølgaren var gjennombrotet til Robert de Niro. Og Marlon Brando hadde eg berre sett som eldre skodespelar i «Don Juan» med Johnny Depp. Her er han Gudfaren sjølv. Det er så mange roller i den filmen som eg berre digga. Eg digga Robert Duvall som consegliere Tom Hagen. (Ein tragedie at han ikkje er med i film 3). Eg digga når faren til Francis Ford Coppola, Carmine Coppola, spelar piano medan mafiagjengen ligg i dekning. (Låta heiter This Loneliness. Eg held på å øve den inn.)

Og – kanskje mest av alt – diggar eg musikken. Det går ikkje an å sjå for seg filmen utan musikken til Nino Rota. Filmmusikken er ein av karakterane i filmen. Det startar med den einsame trompeten i åpningsscena. Musikken er uløyseleg frå filmen. (Merkeleg nok fekk filmmusikken ingen plass i TV-serien.)

Sidan har eg sett Gudfaren på macen på toget, på mobil heime, eg har sett den på eit enormt lerret i Oslo konserthus, med eit symfoniorkester som framførte musikken bilde for bilde. Det var magisk. Eg har sett filmen med kommentarspor frå regissøren, eg har sett alle bakomfilmane, eg har sett klipp frå James Caan sin audition til rolla som Michael Corleone. Eg har lært meg å spele tittelmelodien på mandolin. Og så vidare.

Med andre ord var eg utvilsamt midt i målgruppa for serien The Offer. Likevel trur eg ikkje det er nødvendig å ha sett filmen for å ha glede av serien. Det vil imidlertid vere nødvendig å sjå filmen med ein gang ein er ferdig med serien.

Historien om filmen er verd ein film i seg sjølv. Det handlar om å kjempe for kunsten når det er nødvendig å kjempe for den. Og så er det ikkje minst ei fantastisk historie.

Brasiliansk musikk til folket

Brasiliansk musikk har vore ein viktig del av livet mitt sidan tenåra. Mitt inntrykk er at dei fleste her til lands ikkje veit så veldig mykje om brasiliansk musikk, sjølv ikkje dei som kan veldig mykje om musikk. Unntaka er folk som enten er frå Brasil sjølve, eller kjenner språket og landet veldig godt.

Dette er jo ikkje rart, i og med at folk ikkje blir eksponert for musikken, ikkje forstår språket og ikkje kjenner alle historiene bak. Difor blei eg glad for å sjå videoen «How Brazil´s Music Hid Protest Inside Harmony» med den svært dyktige amerikanske musikk-youtubaren Chris Cornell. Han har verkeleg brukt tid på å setje seg ordentleg inn i musikken og historia bak, og presenterer det med ein intelligent og smakfull innpakning.

Chico Buarque er ein av mine absolutte favorittar, og låta Construção er ein av mine favorittlåtar. Det enkle, samtidig ekstremt komplekse gitarspelet er genialt. Det er veldig imponerande å få historien til Chico Buarque og denne låta forklart og gått gjennom på denne måten. Det var fleire ting her eg ikkje visste, blant anna at blåserekka imiterer trafikkstøy.

«One of the most impactful pieces of songwriting I’ve ever seen»

Brasils svar på Bob Dylan, John Lennon og Paul McCartney kan gjerne kome meir fram i lyset.

Ein fin plass på nettet

Ein av favorittplassane mine på nettet har tatt permisjon på ubestemt tid. 

Når eg treng å bli inspirert – og ikkje deprimert – av det eg finn på nettet, så har eg aldri blitt skuffa av kottke.org. Det har eg mange gode erfaringar med. 

Jason Kottke deler det han blir fascinert av, og eg deler som regel fascinasjonen. Nettsida er ei gjennomtenkt, nøye utvald samling av tekst og bilder som viser kor flott og rar verda kan vere.

No har han tatt pause frå nettsida si. Eg håpar han brukar permisjonen godt, og at kjem sterkare og meir inspirert tilbake. Eg kjem til å sakne denne sida.

Beatles

Det er 25. november, altså dagen då den første delen av den nye Beatles-dokumentaren er ute. Timevis med Beatles-magi. Det slår meg at eit så eksepsjonelt band med musikarar av enorm historisk betydning samtidig er eit heilt vanleg band med nokre fyrar i slutten av tjueåra som er glade i å henge og spele og jamme. Slik var det å vere band for femti år sidan og slik er det no. Og slik var det sikkert for hundre år sidan. Eg ser på opptaka, og det er som om femti år ikkje betyr noko, det er som om Paul McCartney skriv Get Back akkurat no. Noko som er verkeleg sprøtt, for det er nemleg like stor avstand i tid mellom Get Back-opptaka og til i dag, som til den russiske revolusjonen i 1917.

Eg trur nok Beatles vil sette spor etter seg.

Folk er fine

Eg diggar bloggen til Jason Kottke. Den er eit oppkome av fascinerande og engasjerande og morsomme artiklar, nøye plukka ut. Samtidig er det meir enn ei samling fun facts. Det er ei dybde i utvalet av tekstar, videoar og bilder som seier noko om det som er fint og fascinerande med folk. Som for eksempel ein rockelåt framført av 1000 bandmedlemmer på ein gong, og som lét overraskande fint. Eller om alle husa som er delt på midten i ein by i Tyskland. Eller ein gamal mann i Nederland som greier å parkere i ei veldig trang garasje. Eller som eg har skrive om før, det store tidsspennet eit menneskeliv kan favne.

Eg likar folk som er nysgjerrige på, og begeistra for, folk.

Powered by WordPress & Theme by Anders Norén