Kategori: teknologi Page 1 of 2

Escape Word

Eg såg ein interessant tekst i Morgenbladet om frustrasjonen ved det allestadsnærverande og unødvendig plagsame programmet Word. Det evinnelege tekstbehandlingsprogrammet som har definert kva det vil seie å jobbe med tekst på ei datamaskin, og som alle refererer til når det handlar om å skrive ord på ein skjerm. (Akkurat som rekning er synonymt med Excel og presentasjonar er blitt synonymt med PowerPoint.)

Og likevel er altså Word rett og slett eit dårleg skriveprogram.

I staden for å gjere jobben sin, nemleg å gjere det enklast muleg å skrive tekst, så kjem Word i vegen, og det på alle moglege måtar. Word masar på deg om å utforme teksten før du har skrive den ferdig. Word tar ikkje hensyn til at det er lurt å skrive teksten først, og så utforme den etterpå.

Morgenbladet skriv også om at den einaste grunnen til at alle brukar Word er nettopp det at alle brukar Word. Ein positiv ting ved at folk ser seg lei på Word er at fleire interessante alternativ dukkar opp. Blant anna Drafts, som eg brukar dagleg, og sjølvsagt Obsidian. Kanskje er noko i ferd med å skje, og vi får ein rein tekstrevolusjon der Word endeleg hamnar på skraphaugen? Eg tvilar litt.

Artikkelen kunne gjerne ha sagt meir om løysinga på problemet. Eg har tidlegare skrive om kvifor eg skriv (nesten) alt i reine tekstfiler. Eg skriv i formatet Markdown, som lar meg skrive rein tekst, utan å tenkje på at skriveprogrammet skal formatere det for meg. Markdown er enkelt å lære seg, og kan brukast overalt. Med Markdown kan eg konsentrere meg om skrivinga og ta utforminga i etterkant. Det er kun tekst, og tekstfiler er enkle å ha med å gjere. Teksten kan kopierest frå eitt program til eitt anna, via mail, til ei tekstmelding, til eit dokument. Det er berre tekst, og forandrar ikkje utforming. Med Markdown-formateringa forblir teksten lesbar og lar seg utforme med overskrifter og underskrifter, kursiv og alt. Med reint fokus på teksten slepp enn fleire nykker frå et eit dataprogram som tar seg til rette og klussar med det du skriv.

Med Markdown og reine tekstfiler er det berre teksten som står i fokus, så kan den få ei fin utforming etterpå. Det er ikkje nødvendig med Word, med andre ord.

Alle pratar om AI

Eller kanskje dei eigentleg ikkje gjer det. Eg høyrer at folk pratar om AI på podcastar og youtube, men eg veit ikkje kor mange rundt meg som eigentleg er så opptatt av kva som skjer. Uansett om ein er interessert i AI eller ikkje, er eg sikker på at det kjem til å endre samfunnet på måtar vi ikkje greier å ta inn over oss.

Eg høyrde på New York Times sin tech-podcast Hard Fork her om dagen. Dei pratar om nye GPT4, og sjølv om dei er garva tech-journalistar, har dei bakoversveis. Denne roboten har bestått eksamen i jus. Den har hyra folk til å gjere oppgåver for seg, og lurt dei til å tru at dei kommuniserer med ein ekte person som treng hjelp. Og mange andre ting som var utenkjelege for litt sidan.

Dette er altså den nye normalen, men det føles alt anna enn normalt. Slik er det vel å stå midt i eit teknologisk paradigmeskifte.

Obsidian

No har eg omsider kasta meg for alvor ut i Obsidian. Dette er ein app eg har utforska ei stund.

Det dukkar stadig opp spennande program innanfor det ein kallar for Personal Knowledge Management (PKM). Craft er eit slikt program, og det brukar eg no dagleg. Sidan Craft har blitt ein del av Setapp-abonnementet, kan eg bruke programmet fritt, utan begrensningar. Drafts, som er den appen eg brukar aller mest, fungerer på sett og vis som ein PKM-app også. Notion er eit anna veldig interessant program, som eg testar ut frå tid til anna.

Men tilbake til Obsidian. Obsidian er ein app som mange er opptekne av for tida. Eit kjenneteikn ved appar som denne er det å kunne kople saman små notat og kunne hoppe fram og tilbake mellom dei som ein slags personleg Wikipedia. Der er eg godt i gang med Craft, og delvis Drafts. Men det er noko Obsidian gjer som skiller seg ut, nemleg Graph View. Med den får eg opp ein slags interaktiv, bevegeleg stjernehimmel som viser trådar mellom alle dei ulike notata mine, og samanhengene blir veldig konkrete. Eg likar visuelle framstillingar av ting, difor appellerer tankekart til meg. Men i motsetjing til tankekarta eg lagar sjølv i Mindnode, konstruerer Obsidian heilt eigne, dynamiske tankekart som viser relasjonen mellom alt eg har notert. Djupt fascinerande og nesten litt magisk.

Tenk om eg hadde hatt alle desse verktøya då eg studerte for tjue år sidan. Då hadde eg nok ikkje hatt like mange permar lagra i boda som eg har i dag.

Tanketrådar

Eg vurderer å gå fullt inn i Obsidian. Eg har brukt Craft ein del, som eg har skrive om tidlegare, men eg merkar at eg ikkje brukar lenkjefunksjonen i Craft så mykje som eg hadde håpa. Det er vakkert og estetisk i Craft, men etter å ha høyrt på podcastepisoden med Nick Milo i Mac Power Users og sett på videoane til Linking your Thinking, blir eg fascinert av den tekstbaserte enkelheten i Obsidian, og det grunnleggande ved programmet, nemleg å ikkje berre sanke tankar og idéar, men å setje dei saman til nye. Det blir som å ha ei kasse med lego. Det er mykje artigare å bygge noko enn å berre ha klossane liggande der. Etter å ha sett det dynamiske tankekartet som byggjer seg sjølv etter som Obsidian knyttar idéar saman, ser eg at dette er ein heilt unik og nyskapande måte å bygge kunnskap på. Eg har tusenvis av små notat som ligg i ein gigantisk digital haug, enten i Drafts, i Notater eller andre plassar. Dersom eg kan samle saman alle desse små notata og idéane og få dei til å koble seg saman av seg sjølv, så kan det bli ei skikkeleg sinnsforlengar, ein ”Extension of the Mind”, som Annie Murphy Paul skriv om i The Extended Mind, boka eg eg ikkje får ut av sinnet. Det er ikkje nok med éin måte å jobbe på. Jo nærare det digitale kan kome den fysiske verda, jo betre. Difor må vi ha verktøy som appellerer til ulike delar av sinnet.

Superkrefter ved eit tastetrykk

Eitt av dei programma eg verkeleg er avhengig av er TextExpander. Det gjer slik at eigendefinerte tekstforkortingar blir utvida automatisk, slik at eg til dømes kan taste mi eiga forkorting «åmd» og så skriv Macen (eller iPaden eller telefonen) dagens dato, klokkeslett, vekenummer heilt av seg sjølv, fordi eg har programmert det på førehand. Eg trenger ikkje å skrive «med vennleg helsing», men «mmvh» og så kjem resten av seg sjølv. Det kjennest litt magisk.

Det er så effektivt at eg iblant gløymer kor effektivt det faktisk kan vere, slik at eg tastar ting av gamal vane som eg enkelt kunne ha forkorta. Eg treng ikkje å skrive telefonnummeret mitt, adressa mi, e-postadressa mi, for eg har forkortingar for alt saman. Likevel gløymer eg meg iblant. Eg må innimellom gå gjennom og finne forkortingar for tinga eg ofte skriv, for eg veit at eg sparer mykje tid og kjedeleg tasting i lengda.

Når datamaskina kan automatisere, så er det ingen vits å ikkje benytte seg av det. Eg prøvar å ikkje la min eigen sløvheit og gamle vanar stå i vegen for at datamaskina sine superkrefter kan hjelpe til i kvardagen.

Craft & Drafts

No ser det ut som eg skal skrive om ølbrygging, men dette handlar altså om programvare. 

Eg har kome over mykje gull i jakta på det perfekte datasystemet. Det er dyktige folk der ute som lagar kvalitetsprogram for Mac og iOS. Koblinga av estetikk og funksjonalitet, det er målet dei beste strebar etter. 

Drafts

Drafts er alt muleg-programmet mitt. Alt av tekst havnar der først. Alt frå huskelappar og handlelister til dikt, dagbøker, omfattande rapportar, database og tekstarkiv. Eg kan bruke det til alt. Det er ufatteleg kjapt å komme i gang med, og det er uendeleg mykje ein kan gjere med det. Drafts har vore grunnmuren i tekstbehandlinga mi lenge. I tillegg til å vere ein superkjapp og enkel måte å notere ned tekst på, er Drafts eit kraftig verktøy for tekstbehandling og filorganisering.
Eg har eg brukt Drafts som eit oversiktsbord. Eg kan linke saman notater, lage arbeidsområder og prosjektdokument der alt er kobla saman og eg kan finne fram kjapt. Alt er tekstbasert og genialt enkelt og nedstrippa. Eg kunne kanskje ha klart meg med Drafts. Men eg har iblant sakna noko litt meir visuelt. Då kom eg over Craft. 

Craft

Craft er eit vakkert program. Smidig, oversiktleg, visuelt og det gjer all informasjonen min lett tilgjengeleg. Craft er eit oversiktsbord, der eg lett kan finne fram til alt eg treng av informasjon. Alt kan linkast saman med alt, og det fungerer like bra på Mac, telefon og iPad. Eg likar programvare som, i tillegg til å vere kraftig og funksjonell, I tillegg er pent og gøy og innbydande å bruke.

Craft fungerer no som dashbordet mitt der eg kan å få oversikt og klikke meg vidare til andre ting eg jobbar med. Herifrå kan eg koble meg kjapt vidare til Airtable, DEVONthink, Google docs, Drafts eller kva anna det måtte vere. Det er estetisk, oversiktleg, multifunksjonelt og enkelt å bruke. Programvare på sitt beste. 

Eg er likevel ikkje heilt einig med meg sjølv om når det er best å bruke kjappe, tekstbaserte Drafts og når det er best å bruke vakre, visuelle Craft. Det skal eg etterkvart finne ut av. 

Snu bunken

Det digitale livet inneber ein uendeleg straum av nye ting. Det er ikkje meininga at vi skal stoppe opp og dvele. Vi skal finne nye ting, og dersom vi ikkje får lest det der og då, legg vi det i den stadig veksande bunken. Det kjem alltid nye nyheiter, så det er berre å fylle på.

Men det går an å gå mot straumen.

Det går an å vende vanen å konstant sjekke nye ting, og heller stoppe opp. Eg prøvar å innarbeide vanen med å snu den digitale bunken, og plukke ut det eg lagra først, ikkje det eg lagra sist.

Alle nye ting eg finn på nettet som er interessant, lagrar eg i Instapaper, og der kan eg sortere bunken etter «Oldest saved». Då kjem det ofte mykje interessant til syne.

Rett som det er finn eg ut at det var ein god grunn til at eg lagra artiklane eg hadde gløymd at eg hadde tenkt å lese.

iPad i skulen

Problemet er ikkje at ungane får utdelt iPad på skulen. Problemet er at dei ikkje får lære å bruke den. Og med det meiner eg at dei ikkje lærer å bruke alt potensialet som ligg i den. Ein iPad er berre eit verktøy, men eit heilt fantastisk verktøy. Det er berre ei glassplate. Men det er ei glassplate som kan gjerast om til omtrent kva som helst, enten ei bok, musikkstudio, akvarellblokk, skriveredskap, filmstudio, kino, spelemaskin. Og ikkje minst, ei datamaskin. Ungane burde ha lært å benytte seg av iPad til fulle, og lært å bruke den for alt, absolutt alt den er verd. Men det er ikkje det som skjer. Det som skjer i staden er at læraren tar eit bilde av matteboka, sender til elevane, så skal elevane knote ned svaret sitt på bildet, og sende bildet tilbake. Som om iPad var ein avansert kopimaskin. Problemet er dermed ikkje at elevane har fått eit nytt verktøy. Problemet er at dei ikkje får lære alt verktøyet kan brukast til.

Å finne ting fram igjen – arbeidsflyt for dataarkiv

Eg treng ein plass der eg kan lagre alt det digitale materialet mitt. Alle filer som eg har jobba med og arkivmateriale eg treng. Ikkje bilder, for det har eg ein plass for. Men alt anna.

Eg brukte Evernote av og på i ti år, men no er tida er ute for Evernote for min del. På ein måte litt synd, fordi eg likte Evernote i si tid. Der kunne eg slenge inn alt av tekstar, bilder, lydfiler, så det nesten blei som ei digital minnebok. Men like ofte blei det berre ei bøtte full av crap der eg ikkje fann noko av det eg trengte.

Så no er det DEVONthink som har tatt over for min del. Eg har brukt DEVONthink massivt det siste halvåret, og det har blitt mitt definitive arkivsystem. Mac-versjonen av programmet ser ut som ein klassisk, litt tung Mac-app. Mange tannhjul og vindauge og knappar. På iPad derimot, er den meir fresh og lett.

Uansett er eg imponert over at eg kan slenge alt inni DEVONthink og finne det igjen. Kvar fil får ein eigen link, som eg kan legge inn som bokmerke i andre appar. Eg brukar Airtable, og har databasar over alle prosjekta mine. I Airtable kan eg putte inn ei lenke til ein kjeldereferanse i DEVONthink, og bli sendt rett til riktig side.

Lett å lagre ting, lett å finne ting fram igjen. Det er noko av den viktigaste jobben ei datamaskin skal gjere, sjølv om det ikkje alltid funkar slik. No trur eg DEVONthink er vegen å gå.

Arbeidsflyten min per i dag

Eg skriv om arbeidsmetodane mine med ujamne mellomrom. På den måten er det lettare å hugse det som funkar, før eg byttar det ut med noko nytt.

Så her er dei verktøya eg brukar no, sånn omtrent i rekkefølge.

Eg startar alltid dagen med ein god penn og ei god notatbok. Eg likar Micron-pennane frå Sakura og notatbøkene frå Dingbats. Eg teiknar og skriv om kvarandre, inspirert av Mike Rohde sine Sketchnotes.

Når eg skal over til digitalt likar eg å bruke Drafts, fordi det er kjapt, enkelt og ekstremt effektivt. Eit skikkeleg godt verktøy.

Sidan eg likar å tenke visuelt (det er difor eg teiknar så mykje) likar eg å bruke tankekart for å samle tankar og idéar og utforme dei. Her er Mindnode suverent, sidan det er både effektivt og estetisk. Eg estetikk har eg sansen for. Med Mindnode kan eg forvandle eit tankekart til kva som helst. Eg har skrive heile rapportar i Mindnode, frå eit lite tankekart til eit konglomerat av idéar.

Alt eg finn på nettet lagrar eg i DEVONthink. Då veit eg at eg finn det igjen. Sidan det fungerer på Mac og iPad (alle verktøya mine må det) så kan eg ligge i sofaen og lese og notere med iPad og penn.

Etterkvart som eg samlar kunnskap og notater så sorterer eg alt i Airtable. Det er eit estetisk vakkert databaseprogram, utruleg nok. Det er gøy å jobbe i Airtable. Eg har ein database for alt i livet mitt no.

Så går det i ein slags runddans mellom desse appane, der eg lagar tankekart, eksporterer som Markdown og får ut eit fiks ferdig dokument i Drafts, kanskje derifrå til Google Docs, og så kanskje tilbake i Airtable og Mindnode.

Eg kan flytte på byggesteinane i prosessen undervegs, og eg jobbar i disposisjonen så lenge eg kan før eg flyttar teksten til eit skriveprogram for å kna den endelege versjonen ferdig.

Omtrent slik ser arbeidsflyten min ut i dag. Det kan hende den vil bli nokså uendra i lang tid, eller kanskje eg kjem til å hoppe på Obsidian-bølga, eller Notion. Tida vil vise.

Page 1 of 2

Powered by WordPress & Theme by Anders Norén