Eg er ferdig med biografien om Martin Luther King, skriven av Jonathan Eig. Eg las den først på papir, som fysisk bok, før eg gjekk over til lydbokversjonen på Audible. Eg likte begge.
Det er ei tjukk bok, ein grundig biografi, og likevel ein page-turner. Det er eit spektakulært liv som blir skildra på ein nøktern måte. Omstenda han befann seg i, og samfunnet han levde i, er i seg sjølv så ekstremt, at teksten ikkje treng å gjere det overtydeleg.
Han var ein motstandsmann.
For eit slit han måtte gå gjennom. Ein prest som måtte bære eit tungt kors. Eit åk. Han var ikkje ein person som likte rampelyset. Han var ein nevrotisk type, og på ingen måte ein perfekt type. Han hadde ikkje søkt på jobben som leiar for folket, han blei utpeikt.
Han hata å bli fengsla stadig vekk, av å vere trua på livet konstant. Men det var ikkje noko alternativ å legge opp.
Og den iskalde brutaliteten han måtte kjempe mot. Den ekte, rå rasismen. Folk som ikkje skjems av at dei er rasistar, om dei så er familiefolk, politisjefar, guvernørar eller FBI-direktørar. Rasismen var ein så sjølvsagt del av samfunnet at det var provoserande å i det heile tatt påpeike det.
Hadde eg greidd å halde motet oppe?
Og han var ingen populist. Han var ikkje motivert av popularitet eller bunden til ein mediestrategi. Han snakka ut mot vietnamkrigen, medan det var politisk ukorrekt, ustrategisk, og – i enkelte sine auge – ikkje relevant for kampen han skulle leie. Men det var ikkje muleg for han å halde kjeft. For det var eit større formål der. Han var ein prest. Han trudde på det han preika om. Han kunne ikkje snakke om ikkje-vald i USA når USA var den mest valdelege aktøren i verda. Så det gjorde han, sjølv om han fekk presidenten på nakken. Og sjølv om han visste at han kom til å døy.
Eg er ikkje i tvil om kva Martin Luther King ville ha sagt i dag, om Gaza, om undertrykkinga av palestinarane. Han ville ikkje hatt noko val.
