No som verdas rikaste mann har kjøpt Twitter med rubbel og bit er eg enda meir glad for at eg eig innhaldet mitt sjølv, her i min lille avkrok av nettet.
Sosiale medie er ikkje allemannseige, men éinmannseigde. Det gjeld ikkje minst Twitter og Facebook. Éin dag er dei borte, og innhaldet med. Så eg skriv heller her, på mi eiga side. Her skal det eg skriv, la stå. Så får dei som har tid stikke innom og helse på.
Det er viktig å unne seg små gleder i desse tider. Ei av desse gledene er ei god notatbok og ein god penn.
I mitt tilfelle er det ein Dingbats notatbok med deilig, mjukt og godt papir, og ein fyldig og tydeleg Micron penn. Begge kan kjøpast på den fantastiske butikken Lush Dive på Grünerløkka.
Med eitt føltes alle bøker utdaterte, alle framtidsplanar irrelevante, alle draumar utopiske. Åra før 2020-talet føles som ei heilt anna tid. Ei tid som ikkje finst meir. Det var ei tid då det virka som verda ville bli ståande ei god stund til.
I dag føles det veldig lenge sidan nyttårsaftan 2019. I dag føles det som å leve på lånt tid.
I morgon vil det kanskje vere annleis. Ein ny dag blir det i alle fall.
Eg trudde alltid at å ta notatar handla om å skrive ned så mykje som muleg, så raskt som muleg.
Gjennom heile studietida skreiv eg side opp og side ned med notater, både for hand og på maskin. Kvart ord skulle med. Eg brukte alt eg hadde lært frå valfag i touch-metoden på ungdomsskulen.
Men eg hugsar ingenting av det eg noterte.
Ein amerikansk illustratør som heiter Mike Rohde var borti det same problemet. Han skreiv massevis av ordrike notat frå førelesingar og kurs utan at noko festa seg. Så byrja han å teikne det han høyrde, og oppdaga kor effektivt det var. Han kalte det Sketchnotes.
Eg likte umiddelbart både måten han teiknar på og tenkjer på, og sidan har eg brukt teiknenotat til det meste.
No kan eg sjå på ei side i notatblokka mi og vite akkurat kva det handlar om, sjølv om eg noterte det for fem år sidan. Ved å lytte og teikne samtidig festar idéane seg på heilt nye måtar, fordi eg knytter idéane til bilete og symbol som gir meining.
Eg har alltid likt teikning. I tillegg har eg fått erfare kor uvurderleg teikning er for å lære nye ting.
Eg skriv om arbeidsmetodane mine med ujamne mellomrom. På den måten er det lettare å hugse det som funkar, før eg byttar det ut med noko nytt.
Så her er dei verktøya eg brukar no, sånn omtrent i rekkefølge.
Eg startar alltid dagen med ein god penn og ei god notatbok. Eg likar Micron-pennane frå Sakura og notatbøkene frå Dingbats. Eg teiknar og skriv om kvarandre, inspirert av Mike Rohde sine Sketchnotes.
Når eg skal over til digitalt likar eg å bruke Drafts, fordi det er kjapt, enkelt og ekstremt effektivt. Eit skikkeleg godt verktøy.
Sidan eg likar å tenke visuelt (det er difor eg teiknar så mykje) likar eg å bruke tankekart for å samle tankar og idéar og utforme dei. Her er Mindnode suverent, sidan det er både effektivt og estetisk. Eg estetikk har eg sansen for. Med Mindnode kan eg forvandle eit tankekart til kva som helst. Eg har skrive heile rapportar i Mindnode, frå eit lite tankekart til eit konglomerat av idéar.
Alt eg finn på nettet lagrar eg i DEVONthink. Då veit eg at eg finn det igjen. Sidan det fungerer på Mac og iPad (alle verktøya mine må det) så kan eg ligge i sofaen og lese og notere med iPad og penn.
Etterkvart som eg samlar kunnskap og notater så sorterer eg alt i Airtable. Det er eit estetisk vakkert databaseprogram, utruleg nok. Det er gøy å jobbe i Airtable. Eg har ein database for alt i livet mitt no.
Så går det i ein slags runddans mellom desse appane, der eg lagar tankekart, eksporterer som Markdown og får ut eit fiks ferdig dokument i Drafts, kanskje derifrå til Google Docs, og så kanskje tilbake i Airtable og Mindnode.
Eg kan flytte på byggesteinane i prosessen undervegs, og eg jobbar i disposisjonen så lenge eg kan før eg flyttar teksten til eit skriveprogram for å kna den endelege versjonen ferdig.
Omtrent slik ser arbeidsflyten min ut i dag. Det kan hende den vil bli nokså uendra i lang tid, eller kanskje eg kjem til å hoppe på Obsidian-bølga, eller Notion. Tida vil vise.
Stoppe opp. Sette seg ned. Tenke seg om.
Teikne sakte med ein god penn på eit godt papir.
Å starte dagen slik er det beste produktivitetstipset eg veit om.
Då eg var yngre hende det at eg hadde lyst til å teikne, men så blei eg berre sittande og stirre på det blanke arket. Eg blei frustrert, og tenkte at det ikkje var vits i å prøve meir. Eg hadde jo likevel ingenting å teikne.
Kreativitet er skaparglede. Det kan vere spontant, intenst og det kan halde deg i flytsona lenge. Men det er ikkje alltid slik. Det er ikkje ein tilstand som dukkar opp berre ein ventar på det.
Eg trur kreativitet handlar om å møte opp. Det handlar om å skrive sjølv om ein ikkje har noko å skrive. Å teikne sjølv om ein ikkje har noko å teikne. Det hjelp ikkje å vente til kreativiteten melder seg. Det kjem ikkje vatn ut av ei stengt kran.
Det gjeld å sette seg ned, finne fram blyanten, og gå i gang.
Folk kan delast inn i to grupper menneske. Dei som deler folk inn i to grupper og dei som ikkje gjer det.
Det er med andre ord fort gjort å dele folk opp i grupper. Det gir mening for folk. Akkurat som det ga meining for folk at lynet kom frå Tor med hammaren. Eller at det var mannen med ljåen som gjekk rundt og ga folk svartedauden.
Men no veit vi betre. Vi er alle i slekt. Og sjølv om vi ikkje hadde vore i slekt, ville det ikkje ha vore greitt å snakke nedsettande om andre.
Det går aldri bra når vi deler opp i «oss» og «dei». Eller som Kevin Kelly seier det: Trust me, there is no «them».
Det skjer ubevisst. Og det kan vi jobbe med.
Men nokre av oss gjer dette heilt bevisst. Kombinasjonen av makt, oppdeling av menneske i grupper, og nedvurdering av andre. Det skal vi alle sjå opp for.
Det er eigentleg ganske enkelt. Ikkje gjer det. Ikkje del folk opp i grupper av oss og dei, og ikkje snakk nedsettande om desse andre gruppene. Og når nokon gjer det, be dei slutte med det.
Eg skal prøve å gi meg sjølv enkle beskjedar.
NRK skriv om den usikre framtida til handskrifta. Det er dei ikkje aleine om, og heller ikkje først ute med. Det har blitt publisert bekymra artiklar om handskrifta i over sytti år.
Det hender eg les argument som går i retning av at iPad i skulen kan vere skadeleg for handskrifta. Det stussar eg over, all den tid iPad berre har blitt brukt i skulen i fire-fem år.
Dersom eg hadde samla ei gruppe menn på min alder i eit rom og fått dei til å skrive namnet sitt, er eg ganske sikker på at mange av namna ville ha vore vanskelege å lese. Til skilnad frå foreldregenerasjonen vår, blir det mange kråketær når menn i førtiåra skal skrive for hand. Vi lærte å skrive tidleg på 80-talet, tretti år før iPad kom. Likevel blir trusselen mot handskrifta brukt som argument mot iPad i skulen.
Men når var det eigentleg vi slutta å lære å skrive for hand?
Opplæringa i handskrift har i praksis vore nedprioritert i norsk skule sidan 70-talet. Etter at mønsterplanen i 1974 tok vekk handskrift som eige fag, har det stort sett gått jamnt nedover.
Hjelp det med mengdetrening i handskrift når ein ikkje har lært ordentleg å skrive for hand? Gjennom heile skulen skreiv vi alt for hand. Betyr det at vi fekk fin handskrift? Neppe. Det er berre innbilning at handskrifta vil bli betre dersom iPaden blir fjerna frå skulen. Dersom elevane ikkje får lært å skrive ordentleg for hand, nyttar det ikkje å legge vekk tastaturet. Det blir berre fleire ark med dårleg handskrift som læraren må tyde.
I artikkelen blir det sagt at ungane lærer meir ved å skrive for hand enn å skrive på tastatur. Eg veit ikkje om det er så enkelt. Ei nyare studie indikerer at når ein likevel berre skriv akkurat det læraren seier, hjelp det kanskje ikkje så mykje å skrive for hand.
Det som derimot kan verkeleg kan gi stor effekt, er ein tredje metode, nemleg å notere med teikningar. Studier viser at det gir bra effekt. Eg har lenge brukt ein metode som heiter sketchnotes, som er ei blanding av skrift og teikningar. For meg er dette den desidert beste måten å lære på.
Så kva er løysinga heller enn å fjerne nyt teknologi som iPad frå skulen? Eg trur det er å innføre ordentleg opplæring i handskrift, og det finst enkle metodar for dette. Elevane må lære å notere visuelt med tekst og teikningar. I staden for å ta bort nettbrettet, kan skulen gi elevane digitale pennar som hjelpe dei til å lære å teikne og forme bokstavar. Det finst fantastisk programvare for kreativ utforming på iPad, slik som Procreate, Sketchbook og Adobe Fresco.
Skepsisen til skjerm i skulen er ganske valdsam, og argumentasjonen er ofte så som så. Det viser seg at det handlar meir om dårleg implementering enn om plattformen i seg sjølv. Det er jo ingen motsetjing mellom å bruke analoge og digitale verktøy. Det går fint an å bruke begge. Det er betre å ta tak i nedprioriteringa av kunst og handverk i skulen, og å bygge ut biblioteka slik at ungane får lest bøker.
Dei som vil hindre at ungane får tilgang på den beste teknologien for læring, bør ha gode argument. At det skal stå mellom iPad og handskrift i skulen er ikkje eit slikt argument. Og dette kjem frå ein som er over snittet opptatt av handskrift.
Powered by WordPress & Theme by Anders Norén